Nierówne udziały w majątku wspólnym

Wspólność majątkowa

Z chwilą zawarcia małżeństwa, między małżonkami powstaje wspólność majątkowa. Oznacza to, że od tej chwili, wszystkie dobra nabyte przez nich zasilają ich wspólny majątek. Oboje małżonkowie też zobowiązani do wspólnego przyczyniania się do powiększania tego majątku.

Co jednak w sytuacji, gdy w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej tak się nie dzieje? Gdy jeden z małżonków w rażący sposób zaniedbuje ten obowiązek?

Nierówne udziały a podział majątku wspólnego

Z wnioskiem o ustalenie nierównych udziałów należy wystąpić w toku postepowania o podział majątku wspólnego. Również wtedy, gdy taki wniosek złożono w czasie trwającej sprawy rozwodowej lub o separację.

Sąd nie zbada bowiem kwestii nierównego udziału bez złożenia wniosku o podział majątku. Może to nastąpić w toku postępowania procesowego, a więc wyrokiem sądu, lub w toku rozprawy o podział majątku wspólnego (postępowanie nieprocesowe), o ile małżonkowie są zgodni co do tego podziału.

Taki podział ma na celu przywrócenie uczciwych rozliczeń pomiędzy małżonkami w sytuacji, gdy ich równość została zachwiana.

W jakich sytuacjach można wnosić o ustalenie nierównych udziałów?

Nierówne udziały w majątku wspólnym reguluje Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. Aby sąd mógł wydać decyzję o ich ustaleniu, muszą wystąpić następujące przesłanki:

• wystąpiły ważne powody, o których mowa w 43 § 2 KRiO;
• małżonkowie w nierównym stopniu przyczyniali się do powiększania lub powstania majątku wspólnego.

Należy zaznaczyć, że obie te przesłanki muszą wystąpić jednocześnie. Wniosek do sądu skierować może każdy z małżonków, który uznał, że ten drugi w znacznie mniejszym stopniu przyczynia się do powiększania i dbania o ich wspólny majątek.

Ważne powody do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym.

W pierwszej kolejności sąd rozpatrzy, czy równy podział majątku małżonków nie jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Nie bierze się tu bowiem pod uwagę wyłącznie dochodów osiąganych przez małżonka.

Dbanie o wspólny majątek to nie tylko praca zarobkowa, ale także cały wysiłek wnoszony w dbanie i zaspokajanie potrzeb wszystkich członków rodziny, wychowywanie i opieka nad dziećmi, dbanie o wspólny dom.

Dlatego małżonek, który nie pracuje i nie zarabia, ale wnosi wkład w dbanie o wspólne dobro całej rodziny, traktowany jest na równi z małżonkiem, który osiąga dochody. Pod pojęciem „ważnych powodów” kryje się zatem rażące, uporczywe lub nieprawidłowe nieprzyczynianie się do powstawania lub powiększania majątku wspólnego, zgodnego z możliwościami małżonka, a także niewykonywanie obowiązków względem rodziny.

Koszty postępowania w sprawie o nierówny udział w majątku

Ten rodzaj sprawy należy do skomplikowanych. Obejmuje bowiem nie tylko kwestie rachunkowe, ale także etycznej oceny zachowania małżonków w trakcie trwania małżeństwa. Opłata za przeprowadzenie sprawy wynosi:

• 5% od podanej wartości sporu – w przypadku spraw o ustalenie nierównych udziałów w postępowaniu procesowym;
• 1000 zł przy dochodzeniu o ustalenie nierównych udziałów w trakcie procesu o podział majątku wspólnego;
• koszty wynagrodzenia adwokata, które w dużej mierze uzależnione są od stopnia skomplikowania sprawy